Klassieke rubriek van Coen Jansen | Aflevering 7
In deze aflevering kunt u gaan genieten 3 werken van de ITaliaanse componisten Saverio Mercadante en Ottorino Respighi.
*Saverio Mercadante (1795-1870); componist en leraar die een overgangsfiguur was in op het gebied van het componeren van opera's tussen Gaetano Donizetti, Gioacchino Rossini en Vincenzo Bellini (het belcanto-tijdperk) enerzijds en Giuseppe Verdi anderzijds. Hij wordt beschouwd als een belangrijke hervormer van de Italiaanse opera. In 1808 werd hij ingeschreven aan het San Sebastiano College onder een gewijzigde naam, geboortedatum en geboorteplaats. Toen hij daar studeerde, schreef hij al een aantal instrumentale stukken, waaronder muziek voor drie balletten. Zijn eerste opera ging in première op 4 januari 1819 en minder dan drie jaar (en precies vijf opera's) later opende zijn Elisa e Claudio met succes in La Scala in Milaan, waarna nóg een aantal succesvolle opera's volgden. Hij was betrokken bij de Italiaanse opera in Spanje en Portugal van ongeveer 1827 tot 1830. Van 1833 tot 1840 was hij maestro di cappella in de kathedraal van Novara. Hij ging een meer harmonieuze mix van drama en muziek uitproberen en leidde hij de weg naar vereenvoudigde zanglijnen, originaliteit en goed doordachte werken. Van 1840 tot aan zijn dood was hij hoofd van het Napels Conservatorium. Naast opera's schreef hij sacrale muziek (waaronder een aantal missen), cantates en lofzangen, orkeststukken, een verscheidenheid aan kamermuziek en soloconcerten voor diverse instrumenten.
*Fluitconcert in e, I; Allegro maestoso; II; Largo, en deel III; het beroemde, opgewekte en uiterst virtuoze; Rondò russo.
Meesterfluitist Marzio Conti is de solist in deze studio-opname
*Ottorino Respighi (1879-1936); Italiaans componist die de Russische orkestkleur en een deel van de harmonische technieken van de Duitser Richard Strauss in de Italiaanse muziek op sublieme wijze samenbracht. Hij studeerde aan het Liceo van Bologna en later bij de Russische grootmeester van de orkestratie; Nikolaj Rimski-Korsakov in St. Petersburg, waarvan Respighi zijn beheersing van orkestrale klankleuren en interesse in orkestrale compositie leerde. Respighi voelde zich ook aangetrokken tot oude Italiaanse muziek, en schreef daardoor geïnspireerd diverse muziekstukken. Hij componeerde diverse opera's maar is toch vooral bekend geworden door zijn fenomenale orkestwerken, waarvan u er in deze aflevering 2 kunt beluisteren;
*Pini di Roma (Pijnbomen van Rome uit 1924); voor orkest in vier, zonder onderbreking in elkaar overgaande delen, dat Respighi's eerbetoon aan scènes in zijn lievelingsstad Rome is, waarvan sommige eigentijds en sommige herinneringen zijn aan de glorie van het Romeinse rijk, en dat allemaal onder het toeziend oog van de eeuwenoude pijnbomen.......Pini di Roma is het meest uitgevoerde werk van Respighi.
I; I Pini di Villa Borghese, waarin we kinderen horen dansen, spelen en springen rond de bomen. II; Pini presso una catacomba, hier horen we een serene en sombere scène die zich opbouwt tot een hymne waarbij het lijkt alsof die vanuit de catacomben klinkt. III; I Pini dei Gianicolo (Janiculum); hierin wordt de nachtelijke sfeer met behulp van een schitterende klarinetsolo opgeroepen. Op de achtergrond horen we een heuse nachtegaal zingen; die staat op band, dat voor díe tijd een zeer modern technisch snufje was. IV; I Pini della Via Appia; sluit deze prachtige compositie af met een voorstelling van het Romeinse leger dat Rome binnen marcheert, waarbij de manschappen worden begeleid door oorverdovend trompetgeschal en een steeds sterker wordende beukende paukenslag. Om dit spierballenvertoon nóg indrukwekkender te maken, schreef Respighi in de partituur extra koperblazers voor die in de zaal opgesteld dienen te zijn.
*Feste Romane; 1928; is het derde, het langste, de grootste orkestbezetting, maar helaas ook het minst uitgevoerde orkestwerk uit Respighi's "Romeinse trilogie", dat voorafgegaan wordt door Fontane di Roma (1916) en Pini di Roma(1924), en wordt door velen als hét hoogtepunt uit deze cyclus beschouwd.
Feste Romane heeft vier delen die feestscènes uit het oude of moderne Rome schilderen. De première van dit indrukwekkende muziekstuk vond plaats in 1929 door het New York Philharmonic olv de legendarische Italiaanse dirigent Arturo Toscanini.
I; Circenses (circussen) we komen direct terecht in de wereld van gladiatoren waarin we oa bloedige gevechten van gladiatoren met leeuwen zien, wagenrennen enz die duidelijk door de massieve inzet van koperblazers wordt weergegeven; Respighi begint het optreden met een sombere mars: de gladiatoren betreden de arena. De wilde beesten brullen hongerig en het uitzinnige publiek schreeuwt en klapt op de banken.
Il; Giubileo (de viering van het jubeljaar) in dit deel horen we middeleeuwse pelgrims die de lange tocht naar Rome maken. Het openingsmotief, geeft stemming van de pelgrims weer. Wanneer zij in de verte Rome zien knielen zij en zingen in adoratie. De klokken die Respighi in dit deel gebruikt geven uiting aan de opluchting van de pelgrims.
III; L'Ottobrata (oogst- of oktoberfeest) Het oogstfeest wordt groots gevierd met dansen en zingen in de open lucht.
IV; La Befana (La Befana is een figuur uit de Italiaanse folklore. Ze brengt cadeautjes naar kinderen in Italië. Een kleine, oude dame die al eeuwenlang in de nacht van 5 op 6 januari op haar bezemsteel cadeautjes, snoepjes en chocolaatjes brengt aan Italiaanse kinderen die zoet zijn geweest) vindt plaats op de Piazza Navona in de avond voor Driekoningen. Trompetten klinken opnieuw en creëren een feestelijk geroezemoes van Romeinse liederen en dansen, waarbij we zowaar een draaiorgel, straatmuzikanten, goochelaars, een orgelman ontwaren, kortom; het is één groot feest en een heuse dronken feestneus wordt afgebeeld door een trombonesolo. Respighi trekt in deze imposante apotheose álle orkestregisters wagenwijd open..
