*César Franck (geboren in Luik 1822-1890) deze Belgisch-Franse organist/dirigent/componist en docent van later beroemd geworden leerlingen als oa Chausson, Dukas, Duparc, d'Indy, werd in zijn vroege carrière als wonderkind en tienervirtuoos meedogenloos gedrild door zijn vader. Nadat hij tot docent orgel aan het Parijse Conservatorium was benoemd, heeft hij de Franse nationaliteit aangevraagd en gekregen. Ook Franck heeft lang op een Cavaillé-Coll-orgel gespeeld, namelijk op dat van de prachtige Sainte Clotilde kerk in Parijs. Pas tegen zijn vijftigste begon Franck als componist enige bekendheid te krijgen, en vanaf zijn 52e begon eindelijk een vruchtbare en productieve periode als componist die tot aan zijn dood duurde. Franck is vooral beroemd geworden met zijn instrumentale muziek, met als één van de hoogtepunten de hier te beluisteren populaire vioolsonate in A.

*Panis angelicus/Brood van de engelen; is de voorlaatste strofe uit de hymne Sacris solemniis die in 1264, ter gelegenheid van de invoering van Sacramentsdag voor de Metten van deze feestdag is geschreven. Deze strofe wordt vaak als zelfstandig muziekstuk uitgevoerd. Thomas van Aquino schreef de tekst op verzoek van paus Urbanus IV. De veruit bekendste versie van Panis angelicus is die van Franck uit 1872, voor zang, orgel, harp/piano en cello, en het zou ook het allerbekenste werk van Franck worden.
*In de originele versie voor zang, cello, harp/piano en orgel César Franck; Panis Angelicus/Brood van de engelen

*Franck schreef deze prachtige, tot het standdaardrepertoire behorende Sonate voor viool en piano in A in 1886 als huwelijksgeschenk voor de bekende meesterviolist Eugène Ysaÿe. Ysaÿe heeft deze sonate meer dan 40 jaar lang op zijn repertoire gehouden en heeft zo een belangrijke bijdrage geleverd aan de erkenning van César Franck als een groot componist. Hoewel de delen niet doorgecomponeerd zijn, heeft Franck in elk deel thematisch herkenbare elementen en motieven uit de andere delen verwerkt (volgens het door hem ontwikkelde "cyclisch principe" dat hij ook in andere werken toepaste).
Deze sonate is ontelbare keren opgenomen en is ook bewerkt voor andere instrumenten als de fluit, saxofoon of cello met piano.
Ysaÿe beweerde dat deze sonate een verborgen boodschap bevatte; het zou namelijk een metafoor voor het huwelijk zijn. In het eerste deel wordt het stel verliefd, in het tweede begint het gekibbel en na een gedeelte vol twijfel, fantasie en amoroso in het derde deel, wordt in de finale de relatie bezegeld en gevierd............
**In een live-opname door twee internationaal bekende meesterinstrumentalisten;
Renaud Capuçon-viool en Martha Argerich-piano; César Franck; Vioolsonate in A; I; Allegretto ben moderato, II; Allegro, III; Ben moderato: Recitative-Fantasia, IV; Allegretto poco mosso

Een sonate is een instrumentaal muziekstuk (i.t.t. de cantate dat is namelijk een zangstuk) voor één of meerdere instrumenten, dat uit meerdere delen bestaat.

*Camille Saint-Saëns (1835-1921) dit muzikaal wonderkind groeide later uit tot componist van oa oratoria en opera's, waaronder zijn tot het ijzeren repertoire behorende opera "Samson et Dalila", kamer-, koor-, orgel-, piano-, veel kerk-muziek, symfonische werken, soloconcerten (Saint-Saëns was de eerste gróte Franse componist die pianoconcerten schreef) en iedereen kent natuurlijk zijn beroemde Danse Macabre en het Carnaval des Animaux. Daarnaast was hij ook nog dirigent, pianist en docent van oa Gabriel Fauré. Fauré en Ravel werden sterk beïnvloed door Saint-Saëns die ze als een genie vereerden. Hij schreef al op vier-jarige leeftijd zijn eerste muziekstukjes, vanaf zijn zevende kreeg hij piano- én orgel-les, gaf zijn eerste solorecital al op 11-jarige leeftijd in de beroemde Salle Pleyel in Parijs, ging vanaf zijn dertiende studeren aan het beroemde Conservatorium van Parijs en voltooide zijn eerste symfonie toen hij amper 18 jaar oud was! Collega-muzikanten die het talent van Saint-Saëns snel ontdekten, waren oa Gioachino Rossini, Hector Berlioz en Franz Liszt, en de invloedrijke zangeres Pauline Viardot; zij moedigden hem allemaal aan in zijn carrière. Na zijn studie aan het Conservatorium van Parijs begon hij aan zijn carrière als kerkorganist, eerst in Saint-Merri, Parijs en, vanaf 1858 werd het orgel van La Madeleine (de officiële kerk van het Franse keizerrijk) deccenialang door hem bespeeld. De invloedrijke Franz Liszt heeft hem hier horen spelen en bombardeerde Saint-Saëns maar meteen als de grootste organist ter wereld!
Saint-Saëns was een groot promoter van buitenlandse componisten (zoals oa Wagner, Liszt en Schumann) in Frankrijk, maar toen de invloed van met name die Duitse componisten te groot werd, richtte de nationalistisch ingestelde Saint-Saëns een organisatie op die zich bezig hield met het stimuleren van Franse muziek, in het bijzonder die van veelbelovende jónge Franse componisten. Saint-Saëns was, zeker aan het eind van de 19e eeuw beroemd in binnen en buitenland en reisde naar alle landen van Europa, Rusland en Amerika, en heeft veel internationale onderscheidingen ontvangen. Ondanks zijn grote internationale successen werd Saint-Saëns in Frankrijk steeds minder populair. Dit had zeker te maken met zijn ronduit onaangenaam karakter; zo heeft hij lange tijd geprobeerd de carriere van Claude Debussy (die u in aflevering 32 kunt beluisteren) te dwarsbomen.........

*Camille Saint-Saens: "Samson et Dalilah"; de première vond, na eerdere weigeringen elders op initiatief van Franz Liszt in Weimar (Duitsland) plaats en werd in het Duits gezongen! De Franse prèmiere volgde in 1892.
Deze opera, gebaseerd op het oudtestamentische verhaal van de strijd van de Hebreeërs tegen de Filistijnen mag, vanwege de decadente rauwe sfeer, de rijke orkestratie, de prachtigste melodieën, een overvloed aan opzwepende aria's, spectaculaire decors, grote koren compleet met massascenes en het altijd overweldigende Bacchanale met recht weelderig genoemd worden.

De Filistijnen hebben de Hebreeën tot slaaf gemaakt. Samson die van God onoverwinnelijke kracht en moed gekregen heeft om zijn volk; de Hebreeën te leiden in een dodelijke opstand tegen de Filistijnen probeert het geloof van zijn volk te herstellen.
De Filistijnse gouverneur probeert Samson aan te vallen met zijn zwaard, maar Samson ontwapent en doodt hem met opmerkelijke kracht en gemak.
Een hogepriester is van plan om Dalilah's schoonheid te gebruiken om Samson te veroveren. Vervolgens doet Dalilah alsof ze van Samson houdt, ze verleidt hem en nodigt hem bij haar thuis uit, waar ze het nieuws over de Hebreeuwse opstand verneemt. Dalilah's haat tegen Samson en zijn volk groeit, ze is uit op wraak en ze is vastbesloten om het geheim van zijn kracht te vinden.
Samson vertelt Dalilah dat hij van haar houdt en Dalilah vraagt hem zijn trouw te bewijzen door haar het geheim van zijn kracht te vertellen. Door haar erotische uitstraling weet ze hem het geheim van zijn krachten te ontfutselen, want haar verleidelijke kracht is te veel voor Samson. Dalilah zingt; "in oorlog is hij meedogenloos, maar hij is een slaaf in mijn armen”
Zodra hij haar vertelt dat zijn kracht te danken is aan zijn lange haar, vangen Filistijnse bewakers hem, knippen zijn haar af en sluiten hem op in een kerker.
Nadat de Filistijnen de overwinning op de Hebreeën hebben aangekondigd, wordt Samson naar de tempel gebracht. Hij bidt tot God om kracht en met God's genade trekt hij de twee marmeren pilaren naar beneden die de tempel ondersteunen, waarbij hij zichzelf en alle anderen erin verplettert.

**In deze live-opname vanuit één van de meest prestigieuze operahuizen ter wereld; de Metropolitan Opera in New York, zingt niemand minder dan de met internationale onderscheidingen overladen Russische mezzo-sopraan Olga Borodina (in de titelrol van Dalila) samen met tenor Plácido Domingo (in de rol van Samson) de prachtige aria;
"Mon coeur s'ouvre a ta voix/Mijn hart opent zich voor je stem" uit 2e akte van de opera "Samson et Dalila": 

In deze aria probeert Dalila Samson te verleiden om zo het geheim van zijn kracht te weten te komen. 

*Een bacchanaal, ook wel orgie genoemd, is een extravagant feest waarbij men zich aan dronkenschap en andere uitbundige extatische uitspattingen overgeeft; het werd oorspronkelijk door bacchanten, voornamelijk vrouwen, gevierd ter ere van de Romeinse wijngod Bacchus. Bacchanalen komen vaker voor in muziekwerken; oa in Richard Wagner's opera Tannhäuser, en in het ballet Daphnis et Chloé van Maurice Ravel. Regisseurs zijn altijd in hun nopjes met zoiets als een bacchanale, want dan kunnen ze lekker uitpakken...............
**Ook weer vanuit de MET in New York, uit;"Samson et Dalila": het altijd weer opzwepende en broeierige; Bacchanale (derde akte);

*Camille Saint-Saëns; Sonate voor hobo en piano in D, op.166;
Dit was de eerste van drie sonates voor blaasinstrumenten die Saint-Saëns in zijn laatste jaar schreef. Saint-Saëns wist in deze sonates de specifieke kenmerken van met name de blaasinstrumenten goed uit te laten komen. Om er zeker van te zijn dat hij de technische en tonale eigenaardigheden van elk instrument goed benut had, vroeg Saint-Saëns voor publicatie advies aan bevriende musici. Bevriend hoboïst Louis Bas, aan wie Saint-Saëns deze hobosonate opgedragen had was er zeer tevreden over. En hij was bepaald niet de enige, want deze sonate is tot een standdaardwerk binnen het repertoire voor hobo uitgegroeid.

In een fraaie live-uitvoering door de Franse meesterhoboïst Maurice Bourgue-hobo en Ichiro Nodaira-piano

*In de jaren 80 (van de 19e eeuw) was Saint-Saëns een favoriet bij het publiek in Engeland, waar hij werd beschouwd als de grootste levende Franse componist. In 1886 gaf de Philharmonic Society of London aan Saint-Saëns een compositie-opdracht. De symfonie die hij vervolgens componeerde zou een van zijn meest populaire en gerespecteerde werken zou worden; Symfonie nr.III in c, op. 78, "Orgelsymfonie".
Dit monumentale werk, waarin diverse aspecten van Saint-Saëns bij elkaar komen; zijn liefde voor drama, zijn adoratie voor Liszt, zijn voorliefde voor de meest bijzondere klankkleuren en zijn eigen virtuositeit op het orgel, ging nog in mei van datzelfde jaar olv Saint-Saëns zélf in première. Tijdens dít concert in Londen trad Saint-Saëns terloops ook nog op als solist in Beethoven's vierde pianoconcert. Na de dood van zijn vriend Franz Liszt (31 juli 1886) droeg Saint-Saëns het werk op ter nagedachtenis aan Liszt.
Ook de Franse première in januari 1887 werd door Saint-Saëns gedirigeerd.

I; Adagio - Allegro moderato, II; Poco adagio, III; Allegro moderato - Presto, IV; Maestoso
In een concertregistratie vanuit de nieuwe prestigieuze Philharmonie van Parijs, waarbij het fonkelnieuwe, uit de kluiten gewassen orgel, gebouwd door de Oostenrijkse firma Rieger, tijdens dit concert van het Orchestre de Paris voor de eerste keer in alle pracht en praal te beluisteren was. De uitmuntende uitvoering olv de Estse dirigent Paavo Järvi werd terecht beloond met een ovationeel applaus.